Dynia to sezonowe warzywo, które kojarzy się z jesienią i Halloween. Jest nie tylko smaczna, ale i zdrowa, bogata w witaminy, minerały i błonnik. Można z niej przygotować wiele pysznych dań, od kremowych zup po aromatyczne pieczenie. W tym artykule dowiesz się, jakie są rodzaje dyni, jak je wybrać i przechowywać, oraz jak wykorzystać je w kuchni.
Dlaczego warto jeść dynię i jak ją wybrać?
Dynia bije rekordy popularności jesienią. My także jestesmy jej wielkimi fanbami – wczesniej już wielokrotnie podawalismy przepisy na wyjatkowe potrawy z tym warzywem. warto sprawdzić choćby nietypową dynię z anchois, lub sałatkę z dynią na ciepło. To warzywo należy do rodziny dyniowatych, do której zaliczają się także kabaczek, cukinia, ogórek, melon czy arbuz. Jest to roślina jednoroczna, która ma duże, żółte kwiaty i owocuje od sierpnia do listopada. Odmian dyni jest bardzo dużo, ale każda z nich ma wiele wartości odżywczych i właściwości leczniczych.
Dynia jest niskokaloryczna (100 g to tylko 26 kcal), ale zawiera dużo błonnika, który poprawia trawienie i zapobiega zaparciom. Jest też źródłem białka roślinnego (1 g na 100 g) oraz wielu składników mineralnych, takich jak: wapń, magnez, selen, potas czy cynk. Ponadto dynia dostarcza nam witamin antyoksydacyjnych: A, C i E, a także kwasu foliowego i niacyny. Witamina A wzmacnia wzrok i odporność, witamina C chroni przed przeziębieniami i infekcjami, a witamina E opóźnia procesy starzenia. Kwas foliowy jest niezbędny dla kobiet w ciąży i karmiących piersią, a niacyna wspomaga pracę układu nerwowego.
Dynia ma też właściwości lecznicze. Może obniżać ciśnienie krwi, cholesterol i poziom cukru we krwi. Ma działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne i przeciwgrzybiczne. Pomaga w leczeniu chorób układu moczowego, nerek i prostaty. Zawiera też substancje, które mogą stymulować regenerację komórek trzustki i regulować aktywność insuliny.
Aby cieszyć się smakiem i korzyściami z jedzenia dyni, trzeba umieć ją wybrać. Najlepiej kupować dynie dojrzałe, ciężkie i twarde, o intensywnym kolorze skórki i miąższu. Skórka powinna być gładka i pozbawiona uszkodzeń lub plam. Łodyga powinna być dobrze osadzona i sucha. Jeśli kupujemy już pokrojoną dynię, sprawdźmy, czy miąższ jest soczysty i nie ma oznak pleśni.
Zupa dyniowa: klasyczny przepis na kremową zupę z dyni i mleka kokosowego
Zupa dyniowa to jedno z najpopularniejszych dań z tego warzywa. Jest łatwa do przygotowania, a jednocześnie pyszna i pożywna. Można ją podawać na ciepło lub na zimno, w zależności od pory roku. Do jej przyrządzenia nadają się różne rodzaje dyni, ale najlepsze są te o słodkim smaku i gęstym miąższu, np. piżmowa lub hokkaido.
Składniki:
- 1 kg dyni (obranej ze skórki i pokrojonej w kostkę)
- 1 cebula (pokrojona w kostkę)
- 2 ząbki czosnku (posiekane)
- 2 łyżki oleju roślinnego
- 1 łyżeczka soli
- 1/2 łyżeczki pieprzu
- 1/2 łyżeczki kurkumy
- 1/4 łyżeczki imbiru
- 4 szklanki bulionu warzywnego
- 1 puszka mleka kokosowego (400 ml)
- świeża kolendra lub natka pietruszki do dekoracji
Przygotowanie:
- W dużym garnku rozgrzej olej i podsmaż na nim cebulę i czosnek przez około 10 minut, aż będą miękkie i lekko zrumienione.
- Dodaj dynię, sól, pieprz, kurkumę i imbir i wymieszaj. Zalej bulionem i zagotuj. Zmniejsz ogień i gotuj pod przykryciem przez około 20 minut, aż dynia będzie miękka.
- Zmiksuj zupę na gładki krem za pomocą blendera ręcznego lub stacjonarnego. Dodaj mleko kokosowe i wymieszaj. Dopraw do smaku solą i pieprzem, jeśli potrzeba.
- Podawaj zupę dyniową posypaną kolendrą lub natką pietruszki. Możesz też dodać grzanki, pestki dyni lub orzechy.
Zupa dyniowa z dodatkami: jak urozmaicić zupę dyniową dodając orzechy, grzanki, pesto lub ser
Zupa dyniowa jest pyszna sama w sobie, ale można ją jeszcze bardziej uatrakcyjnić, dodając różne składniki. Oto kilka pomysłów na to, co możesz dodać do swojej zupy dyniowej:
- Orzechy: nadają zupie chrupkości i smaku. Możesz użyć orzechów włoskich, nerkowca, laskowych lub pistacjowych. Posyp nimi zupę tuż przed podaniem lub upraż je wcześniej na suchej patelni, aby uwypuklić ich aromat.
- Grzanki: idealnie pasują do kremowej konsystencji zupy. Możesz użyć dowolnego rodzaju chleba, pokrojonego w kostkę i podsmażonego na maśle lub oleju. Możesz też dodać do nich czosnek, zioła lub ser.
- Pesto: nadaje zupie śródziemnomorskiego charakteru. Możesz użyć gotowego pesto z słoika lub zrobić własne z bazylii, oliwy, orzechów pinii i parmezanu. Dodaj pesto do zupy pod koniec gotowania lub posmaruj nim grzanki.
- Ser: sprawia, że zupa jest bardziej sycąca i bogata w białko. Możesz użyć dowolnego sera o łagodnym smaku, np. twarogu, ricotty, mascarpone lub kremowego sera topionego. Dodaj ser do zupy pod koniec gotowania lub posyp nim talerze przed podaniem.
Dynia nie tylko nadaje się na zupę, ale też na dania główne. Można ją piec, dusić, smażyć lub gotować. Można ją łączyć z mięsem, rybami, serami, warzywami czy kaszami. Oto trzy propozycje na dania główne z dynią:
Pieczeń dyniowa z mięsem lub bez
Składniki:
- 1 kg dyni (obranej ze skórki i pokrojonej w plastry)
- 500 g mielonego mięsa wieprzowego lub wołowego (opcjonalnie)
- 1 cebula (pokrojona w kostkę)
- 2 ząbki czosnku (posiekane)
- 2 łyżki oleju roślinnego
- 1 łyżka mąki pszennej
- 1 łyżka koncentratu pomidorowego
- 1 łyżeczka soli
- 1/2 łyżeczki pieprzu
- 1/2 łyżeczki majeranku
- 1/4 łyżeczki gałki muszkatołowej
- 2 szklanki bulionu warzywnego lub mięsnego
- świeży tymianek lub rozmaryn do dekoracji
Przygotowanie:
- Jeśli używasz mięsa, to w dużej misce wymieszaj je z cebulą, czosnkiem, mąką, koncentratem pomidorowym, solą, pieprzem, majerankiem i gałką muszkatołową. Uformuj z niego płaskie kotlety i ułóż je na dnie żaroodpornego naczynia.
- Na mięsie lub bezpośrednio na dnie naczynia ułóż plastry dyni, zachodząc na siebie. Zalej je bulionem i przykryj folią aluminiową.
- Piecz w piekarniku nagrzanym do 180 stopni C przez około 40 minut, aż dynia będzie miękka, a mięso upieczone.
- Podawaj pieczeń dyniową posypaną tymiankiem lub rozmarynem. Możesz też dodać sos z pieczenia, zagęszczony mąką lub śmietaną.
Zapiekanka makaronowa z dynią i serem
Składniki:
- 500 g makaronu (np. rurki lub muszelki)
- 1 kg dyni (obranej ze skórki i pokrojonej w kostkę)
- 2 łyżki masła
- 2 łyżki mąki pszennej
- 2 szklanki mleka
- 2 szklanki startego sera żółtego (np. cheddar lub gouda)
- 1/4 szklanki startego sera parmezan
- 1/4 szklanki bułki tartej
- 1/4 szklanki pestek dyni
- sól i pieprz do smaku
Przygotowanie:
- Ugotuj makaron al dente w osolonej wodzie według instrukcji na opakowaniu. Odcedź i przełóż do dużej miski.
- Ugotuj dynię w lekko osolonej wodzie przez około 15 minut, aż będzie miękka. Odcedź i zmiksuj na gładki krem za pomocą blendera ręcznego lub stacjonarnego.
- W małym garnku rozpuść masło i dodaj mąkę. Smaż przez około minutę, mieszając ciągle. Stopniowo dodawaj mleko, cały czas mieszając, aby nie powstały grudki. Gotuj na małym ogniu przez około 10 minut, aż sos zgęstnieje. Dodaj sól i pieprz do smaku.
- Do sosu dodaj połowę sera żółtego i wymieszaj, aż się rozpuści.
- Do makaronu dodaj sos serowy i dynię. Wymieszaj delikatnie, aby wszystko się połączyło.
- Przełóż zapiekankę do żaroodpornego naczynia i posyp resztą sera żółtego, parmezanem, bułką tartą i pestkami dyni.
- Piecz w piekarniku nagrzanym do 200 stopni C przez około 20 minut, aż zapiekanka będzie rumiana i chrupiąca.
- Podawaj zapiekankę makaronową z dynią i serem na ciepło lub na zimno.
Curry z dynią i ciecierzycą
Składniki:
- 1 kg dyni (obranej ze skórki i pokrojonej w kostkę)
- 1 puszka ciecierzycy (400 g) (odcedzonej i opłukanej)
- 1 cebula (pokrojona w kostkę)
- 2 ząbki czosnku (posiekane)
- 2 łyżki oleju roślinnego
- 1 łyżka curry w proszku
- 1/2 łyżki kurkumy
- 1/4 łyżki kuminu
- 1/4 łyżki kolendry
- sól i pieprz do smaku
- 1 puszka mleka kokosowego (400 ml)
- 2 szklanki bulionu warzywnego
- świeża kolendra lub natka pietruszki do dekoracji
Przygotowanie:
- W dużym garnku rozgrzej olej i podsmaż na nim cebulę i czosnek przez około 10 minut, aż będą miękkie i lekko zrumienione.
- Dodaj dynię, ciecierzycę, curry, kurkumę, kumin, kolendrę, sól i pieprz i wymieszaj. Zalej mlekiem kokosowym i bulionem i zagotuj. Zmniejsz ogień i gotuj pod przykryciem przez około 20 minut, aż dynia będzie miękka.
- Podawaj curry z dynią i ciecierzycą posypane kolendrą lub natką pietruszki. Możesz też dodać ryż, chleb naan lub jogurt.
Sernik z dynią
Składniki:
- 1 opakowanie ciastek digestive (250 g)
- 100 g masła
- 500 g sera twarogowego
- 250 g serka mascarpone
- 200 g cukru
- 4 jajka
- 1 łyżeczka ekstraktu z wanilii
- 1/2 szklanki puree z dyni (z gotowanej lub pieczonej dyni)
- 1/2 łyżeczki cynamonu
- 1/4 łyżeczki imbiru
- 1/4 łyżeczki goździków
- szczypta soli
Przygotowanie:
- Rozkrusz ciastka na drobny piasek za pomocą blendera lub rękami. Wymieszaj je z roztopionym masłem i wyłóż na dno tortownicy o średnicy 26 cm. Wyrównaj i ugnieć ciasteczkową masę. Wstaw do lodówki na około 30 minut.
- W dużej misce wymieszaj ser twarogowy, ser mascarpone, cukier, jajka i wanilię za pomocą miksera lub trzepaczki. Dodaj puree z dyni, cynamon, imbir, goździki i sól i wymieszaj ponownie.
- Wyjmij tortownicę z lodówki i wylej na nią masę serową. Wyrównaj ją nożem lub szpatułką.
- Piecz w piekarniku nagrzanym do 160 stopni C przez około godzinę, aż sernik będzie lekko brązowy i lekko drżący na środku.
- Wyłącz piekarnik i zostaw sernik w nim przez kolejną godzinę. Następnie wystudź go na kratce i włóż do lodówki na co najmniej 4 godziny lub na całą noc.
- Podawaj sernik z dynią z bitą śmietaną lub sosem karmelowym.
Ciasto marchewkowo-dyniowe
Składniki:
- 2 szklanki mąki pszennej
- 2 łyżeczki proszku do pieczenia
- 1/2 łyżeczki sody oczyszczonej
- 1/2 łyżeczki soli
- 2 łyżeczki cynamonu
- 1/4 łyżeczki imbiru
- szczypta gałki muszkatołowej
- szczypta goździków
- 4 jajka
- 1 szklanka oleju roślinnego
- 1 szklanka cukru
- 1/4 szklanki miodu
- 1 łyżeczka ekstraktu z wanilii
- 1 szklanka startej marchewki
- 1 szklanka puree z dyni (z gotowanej lub pieczonej dyni)
- 1/2 szklanki rodzynek
- 1/2 szklanki orzechów włoskich (posiekanych)
Przygotowanie:
- W małej misce wymieszaj mąkę, proszek do pieczenia, sodę, sól, cynamon, imbir, gałkę muszkatołową i goździki.
- W dużej misce ubij jajka za pomocą miksera lub trzepaczki. Dodaj olej, cukier, miód i wanilię i wymieszaj. Dodaj marchewkę, dynię, rodzynki i orzechy i wymieszaj ponownie.
- Stopniowo dodawaj suchą mieszankę do mokrej i mieszaj, aż ciasto będzie gładkie i jednolite.
- Przełóż ciasto do natłuszczonej i wysypanej mąką blaszki o wymiarach 23 x 33 cm. Wyrównaj ciasto nożem lub szpatułką.
- Piecz w piekarniku nagrzanym do 180 stopni C przez około 35 minut, aż ciasto będzie sprężyste i suchy patyczek wbity w środek wyjdzie czysty.
- Wyjmij ciasto z piekarnika i wystudź je na kratce.
- Podawaj ciasto marchewkowo-dyniowe z lukrem kremowym lub bez.
Naleśniki z dynią
Składniki:
- 2 szklanki mąki pszennej
- 2 łyżeczki proszku do pieczenia
- 1/4 łyżeczki soli
- 2 jajka
- 1 i 1/2 szklanki mleka
- 1/4 szklanki oleju roślinnego
- 1/4 szklanki cukru
- 1/4 szklanki puree z dyni (z gotowanej lub pieczonej dyni)
- 1/2 łyżeczki cynamonu
- szczypta imbiru
- szczypta gałki muszkatołowej
- masło lub olej do smażenia
Przygotowanie:
- W małej misce wymieszaj mąkę, proszek do pieczenia i sól.
- W dużej misce roztrzep jajka za pomocą miksera lub trzepaczki. Dodaj mleko, olej, cukier, dynię, cynamon, imbir i gałkę muszkatołową i wymieszaj.
- Stopniowo dodawaj suchą mieszankę do mokrej i mieszaj, aż ciasto będzie gładkie i bez grudek.
- Rozgrzej patelnię na średnim ogniu i posmaruj ją masłem lub olejem. Nakładaj po 1/4 szklanki ciasta na patelnię i smaż przez około 2 minuty z każdej strony, aż naleśnik będzie złoty i bąbelkowy.
- Powtarzaj z resztą ciasta, smarując patelnię masłem lub olejem za każdym razem.
- Podawaj naleśniki z dynią z syropem klonowym, dżemem, bitą śmietaną lub owocami.
